34e-blog Tjalf Bloem: ”Wij bouwen ook wel huizen, maar voornamelijk bouwen wij aan onszelf”

Mijn avontuur in Oosterwold begon in juni 2015: ik kampeerde met mijn kinderen een paar weken op De Kemphaan. Iemand kwam naar mij toe en vroeg me of ik misschien een kloofbijl had. Een kloofbijl had ik niet, maar de polderpionier, zoals hij zichzelf noemde, had wel iets voor mij: de Structuurvisie Oosterwold. Die heb ik in één avond uitgelezen en de volgende dag een afspraak met gebiedsregie gemaakt. De tijd hierna zou een rollercoaster worden. Omgevingsvergunningen, bouwbesluiten, bestemmingsplannen, onderzoeken, deadlines.

Wat mij vooral aansprak was de vrijheid. Zelf je huis in het midden van nergens bouwen. Misschien wel vergelijkbaar met de pioniers die vroeger de woeste gronden ontgonnen, of de pioniers die in de VS naar het Westen trokken. Ik had een beetje geproefd van zo’n soort vrijheid. Na mijn scheiding heb ik een aantal jaar op de campings in het Kotterbos en op De Kemphaan gewoond. Ik herinner mij nog de mooie gesprekken bij het kampvuur met wildvreemden. De man met zijn straatverbod, de Zuid-Afrikaan, de gepensioneerde militair die per fiets op weg was naar Santiago de Compostela.

Een ontmoetingsplek bouwen

Behalve een huis, wilde ik dus vooral ook een ontmoetingsplek bouwen. In 2015 waren alle kavelsoorten nog beschikbaar en een landschapskavel paste het beste bij mijn ideeën. Veel grond voor ruimte om mij heen en de mogelijkheid, nee de verantwoordelijkheid, om een mooi landschap in te richten voor de bewoners. De helft van mijn kavel bestaat dan ook uit een openbaar bos met daarin een wandelpad. En een amfitheater, nog niet af ik zoek nog trottoirbanden en grote tegels. In 2016 was het bestemmingsplan nog niet van kracht. Er was dus veel onduidelijk: wat mag wel, wat niet, hoe kan dit, en wie zou hier iets over weten? Dagen en nachten zwoegen op ambtelijke stukken, verordeningen, regels. Als ik het echt niet meer wist, dan toch maar Ivonne, de gebiedsregisseur vragen. En al was het zondagavond, een antwoord kwam er. De behulpzaamheid van de overheid in dit experiment was opmerkelijk. En die heeft enorm bijgedragen aan het slagen van mijn initiatief.

Zelf bouwen

Ik wilde zoveel mogelijk zelf bouwen. Maar ik ben geen aannemer, en ook geen constructeur. Terwijl je op deze schaalgrootte, zeker ook omdat een bank het moet financieren, zekerheden nodig hebt. Daarom heb ik ervoor gekozen om casco twee schuren neer te laten zetten. Wind en waterdicht. Zelf heb ik de buitengevels, de isolatie, de binnenwanden en de installaties gedaan. Nou ja gedaan, ik heb net vorige maand de keuken geïnstalleerd. En het is nog lang niet klaar. Een huis bouwen kost veel tijd. Ik had op 3 jaar gerekend, maar het worden er wel 6, of eh… 7. Daarbij moet ik wel zeggen dat ik gestart ben met het inrichten van het openbare landschapsdeel. Samen met mijn partner, kinderen en anderen hebben we inmiddels wel zo’n 2.000 bomen en struiken geplant.

Oosterwold, experiment van extremen 

En wat blijkt: Oosterwold gaat eigenlijk helemaal niet over het bouwen van huizen. Dat denken veel mensen (en programmamakers), maar dat is niet zo. Niks planologisch experiment: Oosterwold gaat over het bouwen van een gemeenschap. Eerder een sociaal experiment dus. ‘Mensen maken de stad’ is het credo van Almere. Pas hier in Oosterwold ben ik dat echt gaan begrijpen. Het bouwen van een stad is niet het op elkaar stapelen van stenen. Het bouwen van een stad is samen, met wildvreemden, lief en leed delen. Elkaar opzoeken, elkaar helpen en soms ook elkaar dwars zitten. Dan moet je nog wat loslaten. Nergens heb ik dat zo positief ervaren als in Oosterwold. En het gaat hier in de extremen. De ene dag brengt een buurvrouw een bakje eten als ik ziek ben, de andere dag staat er een deurwaarder met een dagvaarding van een projectontwikkelaar op de stoep. Het kan hier, het gebeurt hier. Allemaal. 
Oosterwold: experiment van extremen, hollen en stilstaan. Wij bouwen ook wel huizen, maar voornamelijk bouwen wij aan onszelf. Dit levert behalve prachtige huizen, ook prachtige mensen op. Ik ga nu weer even verder met mijn huis. Volgend jaar hoop ik jullie te ontmoeten in mijn amfitheater. Bij een concert, een lezing, een drumcirkel… 

Fijne kerst, en een mooie jaarwisseling

Tjalf Bloem, Het Rode hoekje.