22e blog Wat doet een ‘Asfaltboer’ in Oosterwold?

Aan ‘spot’ gewend nu eindelijk op zijn plek …
door Erik Kijne

Buitenbeentjes zijn we blijkbaar altijd wel geweest. Twintig jaar in Brussel wierp ons vaak op onszelf en andere buitenbeentjes terug. Initieel wel grappig maar onderhand ook irritant om met DenOllander aangesproken te worden. Want na een poosje raak je bekend met de vermoedelijke onderliggende boodschap. Je gaat er toch niet echt bij horen. Dus toen het moment van pensionering kwam werd Funda afgestruind en wilden we terug. We wilden ons liever niet oud zien worden tussen de Belgen. Dus veel typisch Nederlandse wijken bezocht en steeds toch maar “nee, dit willen we niet”. We waren in Belgie blijkbaar wel verwend geraakt. Veel groen, ruimte en privacy, daar gaan de Belgen prat op. Dat trekje hadden we ons al eigen gemaakt gedurende de voorliggende 15 tropenjaren. In Zambia, Indonesië en Tanzania als laatste bestemming. Als expat leefde je daar als ‘God in Frankrijk’.

‘Empowerment’
Ondertussen had ik mijn Tropische Veehouderij opleiding uit Deventer en Reading na die 15 tropenjaar ‘aan de wilgen gehangen’. Als ‘asfaltboer’, we hadden thuis tenslotte geen boerderij, had ik me tijdens mijn studie aan de landbouwschool ondanks alle spot staande gehouden en me in die landen op de melkveehouderij geworpen. Echter melk bleek al snel niet echt iets voor Afrikanen en Aziaten te zijn, gezien die, zoals we later leerden, bijna allen lactose-intolerant zijn. Ik liep steeds vaker tegen allerlei projecten aan die vanuit een vooringenomen koker bedacht waren, wellicht om er zelf beter van te worden. Weinig vraag-gestuurd en vooral als je je betrokken voelt met de mensen daar, heel frustrerend. Een cursus participatief plannen volgens de Logisch Kader Analyse methode gaf me een mogelijk antwoord en daarmee ook een nieuwe toekomst. Als trainer en Facilitator LFA raakte ik als gevolg bij heel veel EU projecten betrokken en heb de wereld 30 jaar lang afgereisd. Hoe inspirerend was het om lokale mensen aan het woord te kunnen laten en gezamenlijk hun problemen aan te kunnen pakken door andersoortige projecten te ontwerpen. De verbazing van ambtenaren was vaak groot over de kennis en motivatie bij hen waar het eigenlijk om draaide. De concepten ’Empowerment’ en ‘loslaten’ waren blijkbaar nog niet echt bij hen ingedaald.

Buitenplaats Oosterwold
Na onze ‘Funda periode’ kwamen we via via in contact met Oosterwold en in het bijzonder met de Buitenplaats Oosterwold. Een half-gespreid bedje met veel eigen inbreng wat huis en leefomgeving betreft. Men sprak over ‘zichtlijnen’ en had de voor Nederland zo gebruikelijke schuttingen in de ban gedaan. En natuurlijk spraken de schapen ons aan, die om het project zouden gaan lopen. Dit zou een schitterende tussenoplossing kunnen worden tussen de Randstad waar Marian graag weer voor haar muziek wilde neerstrijken en het ‘boerderijtje’, waar ik altijd van droomde. We waren gelijk verkocht en stapten in het onzekere.

‘Buitenbeentjes’
Ja, dat was het zeker! Op ‘onze plek’ zagen we één groot landbouwareal…. We hadden geen ervaring met zelf bouwen en we hadden geen banden met deze buurt. Plots kwam mijn oude landbouwpassie weer boven, tussen de boerderijen en we genoten van de weidsheid en de natuur. Vooral de wolkenformaties maakten grote indruk. We hadden die in Brussel nooit zo gezien. En opvallend was de rust die je ‘over de brug naar het Nieuwe Land’ tegemoet kwam. Na een relatief lange aanloopperiode waarin de architect een ‘huzarenstaaltje’ met de gemeente heeft moeten doormaken, kon de bouw eindelijk beginnen.

Pioniers voelden we ons en ik stond elke morgen op de bouw om de onderaannemers aan te sturen. Het houtskelethuis kwam in casco in vrachtwagens uit Litouwen en werd door een fantastisch drietal timmerlieden in elkaar geschroefd. Interessant ervaarde ik de enorme keuzevrijheid in die tijd waarin we heel veel toelever-bedrijven en beurzen afliepen. Wel vreemd eigenlijk dat ieder op zich zelf de bouw van hun huis begeleidt en dat er toch maar weinig uitwisseling van ervaringen was. Gelukkig kon Google meestal uitkomst bieden. Een verbondenheid tussen de bewoners was er duidelijk nog niet in eerste instantie, maar die groeide wel snel omdat ieder nieuw is en open staat voor contacten. Heel boeiend te zien hoe al die ‘buitenbeentjes’, die hier besloten hebben neer te strijken, een eigen beeld van hun woonomgeving hebben. Na Brussel hadden we een gazon afgezworen en de grasmaaier met de verhuizers mee gegeven. Dus nu hebben wij een prachtige organisch gevormde tuin vol met bloeiende planten, met paden van Gravier d’Or en achterin een Orangerie als chillkas. Daarachter hebben we een vos-veilige kooi gebouwd waar we nu 7 loopeenden leven, die overdag in de boomgaard tot de vijver hun snabbeltjes kunnen halen.

Echte zelfbouwers!
Nu leven we dus in een heel bijzonder experimenteel gebied waar de bewoners de dienst uitmaken. Men zet hier stippen op een lege kaart en men moet het meeste zelf regelen. Sommigen bouwen helemaal zelf en leven voor maanden en soms jaren in Tipi’s en caravans. Respect! De gemeente levert alleen water, elektra en glasvezel en controleert de bouw, maar wij moeten b.v. sonderen en archeologisch onderzoek laten doen. De wegen worden in samenspraak met de buren door een vereniging gepland en uitgevoerd en voldoende wateropvang wordt bij ieder huis ingepland. Voorts heeft ieder huis een helophytenfilter aangezien er geen riool ligt. Ook zijn we van het gas en moeten we allen alternatieven bedenken om energie en verwarming op te wekken.

Stadslandbouw
Natuurlijk heb ik me opgeworpen om in de Schapencommissie zitting te nemen en kan me daar heerlijk in uitleven. De plannen om voor individuele bewoners aan stadslandbouw te moeten doen lopen vaak vast door tijdgebrek en onkunde, maar ieder doet wel een poging. In ieder geval tellen de schapen en het water al voor iedereen mee.

We zitten allemaal in het zelfde schuitje en hoewel er best spanningen tussen bewoners zijn proberen we er het beste van te maken. Hier voelen we echte vrijheid en nabuurschap.

Een pluim voor de gemeente Almere die dit bijzondere project heeft bedacht en het faciliteert. Toch valt het ‘loslaten’ blijkbaar nog niet zo mee. Tenslotte heeft het nu zo her en der nog iets weg van een ‘vluchtelingenkamp’, maar het wordt hier zeker geweldig, op den duur.

Geef ons even de tijd!